Selasa Legen: 2013

Kamis, 26 Desember 2013

Parikan

Parikan yaiku unen-unen rong perangan, kapisan kanggo pancadan utawa pencokaning swara. Dene perangan kapindho mawa teges kang dikarepake.

Paugeran parikan:

1. Cacahing wanda ukara sapisan, kudu padha karo ukara kapindho.

2. Ukara sing ngarep pinangka bebuka dene ukara sabanjure minangka isi.

3. Tibaning swara ukara sapisan, kudu padha karo ukara kapindho.

4. Saben ukara kadadeyan saka rong gatra utawa patang gatra. Menawa 4 gatra / baris, gatra sepisan padha kecape karo gatra katelu, gatra kapindho padha karo gatra papat.

Tuladhane sing kadadeyan saka rong gatra (4 wanda + 4 wanda)

a. Manuk emprit, nucuk pari

Dadi murid, sing taberi

b. Wajik klethik, gula jawa

Luwih becik, sing prasaja

Tuladhane sing kadadeyan saka papat gatra (8 wanda+8 wanda)

a. Yen kembang kembang cempaka,

Dudu kembang arum ndalu

Mumpung sira isih mudha,

Pada sregep ngudi ilmu

b. Ngisor godhong saponana,

Nata wetu jejer sanga

Abot entheng lakonana,

Golek ilmu nganti purna

Kamis, 19 Desember 2013

Pandawa Lima

Pandawa iku ana 5 cacahe:

1. Puntadewa

Jeneng liyane : Yudhistira, Dharmasuta (Putrane Dharma), Ajathasatru (ora duwe musuh), Bharata (keturunane Maharaja Bharata).

Satriya ing : Amarta

Garwane : Drupadi

Sifate : Jujur, wicaksana, ngalahan

Senjatane: Jimat Kalimasada

2. Werkudara

Jeneng liyane : Bimasena, Brantasena, Bayusutha (Dewa Bayu/angin)

Satriya ing : Jodhipati

Garwane : Arimbi

Sifate : Wani, gampang nesu, apikan/seneng tetulung, ora ngerti unggah-ungguh.

Senjatane : Gada Rujapala

3. Janaka

Jeneng liyane : Arjuna, Permadi, Wijaya (ora tau kalah), Partha (putrane Kunti), Kirti, Dhananjaya.

Satriya ing : Madukara

Garwane : Sembadra, Srikandi

Sifate : ngerti sopan-santun, welas asih.

Senjatane : Panah Pasopati, Aji Sepi Angin, Keris Pulanggeni, Panah Sarutama.

4. Nakula

Satriya ing : Bumi Retawu

Sifate : Rajin, manut marang kakang-kakang pendawa, setia, welas asih, bisa nyimpen rahasia.

Kaluwihane : Pinter ngobati lelara, eling marang peristiwa-peristiwa kang kapungkur.

5. Sadewa

Satriya ing : Sawojajar

Sifate : Rajin, wicaksana, pinter

Kaluwihane : ahli perbintangan, bisa weruh kang bakal kadadeyan.

JENENGE ANAK KEWAN

anak ampal - jenenge : embung
anak angrang - jenenge : kroto
anak asu - jenenge : kirik
anak ayam (pitik) - jenenge : kuthuk
anak babi - jenenge : gembluk
anak bandeng - jenenge : nener
anak bantheng - jenenge : wareng
anak banyak - jenenge :
anak baya - jenenge : rete
anak bebek - jenenge : meri
anak bethik - jenenge : menter
anak blanak - jenenge : sendha
anak brati - jenenge : tongki
anak budheng - jenenge : kowe
anak bulus - jenenge : ketul
anak cacing - jenenge : lur
anak cecak - jenenge : sawiyah
anak celeng - jenenge : genjik
anak coro - jenenge : mendhet
anak dara - jenenge : piyik
anak dhorang - jenenge : tamper
anak emprit - jenenge : indhil
anak gagak - jenenge : engkak
anak gajah - jenenge : bledug
anak gangsir - jenenge : clondho
anak garangan - jenenge : rase
anak garengpung - jenenge : drungkuk
anak gemak - jenenge : drigul
anak glathik - jenenge : cecrekan
anak gundhik - jenenge : laron/rayap
anak iwak - jenenge : beyong
anak jangkrik - jenenge : gendholo
anak jaran - jenenge : belo
anak kadhal - jenenge : tobil
anak kakap - jenenge : caplak
anak kalajengking - jenenge : ketupa
anak kancil - jenenge : kenthi
anak kebo - jenenge : gudel
anak kecapung - jenenge : jenthit
anak kemangga - jenenge : ceriwi
anak kepik - jenenge : mreki
anak kidang - jenenge : kompreng
anak kimar - jenenge : kedah
anak kinjeng - jenenge : senggutru
anak kinjeng dom - jenenge : undur-undur
anak kintel - jenenge : kentus
anak kethek - jenenge : munyuk/kenyung
anak kodhok - jenenge : precil
anak kombang - jenenge : engkuk
anak konang - jenenge : endrak
anak kremi - jenenge : racek
anak kucing - jenenge : cemeng
anak kul/keyong - jenenge : krikik
anak kupu - jenenge : uler
anak kura - jenenge : laos
anak kuthuk - jenenge : kotesan
anak kwangwung - jenenge : gendhot
anak laler - jenenge : set/singgat
anak lamuk - jenenge : jenthik
anak lawa - jenenge : kampret
anak lele - jenenge : jabrisan
anak lemut - jenenge : uget-uget
anak lintah - jenenge : pacet
anak lisang - jenenge : beles
anak lodan - jenenge : jengkelong
anak lutung - jenenge : kenyung
anak luwak - jenenge : kuwuk
anak luwing - jenenge : gonggo
anak macan - jenenge : gogor
anak manuk - jenenge : piyik
anak menjangan - jenenge : kompreng
anak menthok - jenenge : minthi
anak merak - jenenge : uncung
anak nyamblik - jenenge : slira
anak pe - jenenge : genyong
anak pleting - jenenge : jaringan
anak sapi - jenenge : pedhet
anak sembilang - jenenge : lenger
anak singa - jenenge : dibal
anak tambra - jenenge : bokol
anak tawon - jenenge : gana
anak tekek - jenenge : celolo
anak tikus - jenenge : cindhil
anak tongkol - jenenge : cengkik
anak tumo - jenenge : kor
anak ula - jenenge : kisi/ucet
anak urang - jenenge : grago
anak wader - jenenge : sriwat
anak wagal - jenenge : jendhil
anak walang - jenenge : dhogol
anak warak - jenenge : plenging
anak wedhus - jenenge : cempe
anak welut - jenenge : udhet
anak yuyu - jenenge : beyes

Soal Latihan 1

JENENGE KEMBANG

JENENGE KEMBANG

Kembang aren - jenenge : dangu
kembang blimbing - jenenge : maya
kembang blutru - jenenge : montro
kembang cengkeh - jenenge : polong
kembang cubung - jenenge : torong
kembang dhadhap - jenenge : celung
kembang duren - jenenge : dlongop
kembang ganyong - jenenge : puspanyidra
kembang garut - jenenge : grameng
kembang gebang - jenenge : kranding
kembang gedhang - jenenge : ontong (tuntut)
kembang gembili - jenenge : seneng
kembang jagung - jenenge : sinuwun
kembang jambe - jenenge : mayang
kembang jambu - jenenge : karuk
kembang widara putih - jenenge : rajasa
kembang jarak - jenenge : juwis
kembang jati - jenenge : janggleng
kembang jengkol - jenenge : kecuwis
kembang kacang - jenenge : besengut
kembang kanthil - jenenge : gadhing
kembang kapas - jenenge : kadi
kembang kara - jenenge : kepek
kembang kecipir - jenenge : cethethet
kembang kelor - jenenge : limaran
kembang kemlanding - jenenge : jedhidhing
kembang kencur - jenenge : sedhet
kembang kimpul - jenenge : pancal
kembang kluwih - jenenge : onthel
kembang kopi - jenenge : blanggreng
kembang kerambil - jenenge : manggar
kembang krokot - jenenge : naknik
kembang lamtoro - jenenge : jedhidhing
kembang lombok - jenenge : menik
kembang mlinjo - jenenge : uceng (kroto)
kembang nangka - jenenge : angkup
kembang nipah - jenenge : dongong
kembang pandhan - jenenge : pundhak
kembang pace - jenenge : nyrewenteh
kembang pete - jenenge : pandul
kembang pohong (tela) - jenenge : ingklik
kembang pring - jenenge : krosak
kembang randhu - jenenge : karuk
kembang salak - jenenge : ketheker
kembang suru - jenenge : drenges
kembang tebu - jenenge : glagah

Halaman